Nemaran odnos užičkih vlasti poslednjih godina prema najistaknutijem sugrađaninu Ljubomiru Stojanoviću (1860 – 1930) uzburkao je strasti u ovom gradu. Mnogo reakcija izazvalo je rušenje, istina poprilično dotrajale, njegove rodne kuće, gdje je, u najstrožem centru grada, već nikla petospratnica. Na nju je, istina, postavljena bronzana ploča, koja je bila i na rodnoj kući, i na kojoj piše da se tu rodio ovaj filolog, istoričar, političar i član i sekretar Srpske kraljevske akademije. U neposrednoj blizini je i kratka ulica koja nosi njegovo ime. Sve se stišalo kada je potpisan ugovor o izradi kapitalne monografije o Ljubomiru Stojanoviću, čiji je autor dr Ljiljana Kostić, profesor književnosti na Pedagoškom fakultetu u Užicu, jedan od najboljih poznavalaca života i djela ovog velikana.
• To će po obimu i značaju svakako biti kapitalno djelo i šansa da se Užice oduži na pravi način svom najznačajnijem sugrađaninu?
– Naravno. Ljuba Stojanović je zaslužio ne samo da bude monografski obrađen, već i da različite oblasti njegovog rada budu polazište za naučnike. Moja želja je da u monografiji sintetizujem najznačajnije Stojanovićeve filološke radove, što nije nimalo lak posao. Ljuba Stojanović zaslužuje da o njemu postoji kapitalna monografija, koja će građanima Užica, ali i Srbiji, pokazati u kojoj mjeri je on bio grandiozna ličnost. Imam uvid u sav materijal koji je ostao iza njega, taj veliki posao sam blagovremeno obavila pripremajući i objavljujući veoma obiman magistarski rad o njemu na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Ali, posao na izradi monografije pomjerio je vrlo važan zadatak koji sam u međuvremenu prihvatila kao hitniji. Za Izdavački centar Matice srpske iz Novog Sada, čiji je glavni urednik akademik Miro Vuksanović, uradila sam dvije knjige za Antologijsku ediciju „Deset vekova srpske književnosti”. To je najznačajnija edicija u srpskoj književnosti u proteklih nekoliko decenija, hrabro sam ušla u taj poduhvat i veoma me raduje što sam ga uspješno završila. Priredila sam knjigu o Vladanu Đorđeviću, ljekaru i političaru koji se bavio i književnim radom, i koji je bio i tema moje doktorske disertacije, i knjigu o Peri Todoroviću i Lazaru Komarčiću. Ponosna na taj poduhvat, u rad na monografiji Ljubomira Stojanovića ulazim sa još više entuzijazma i želje da ovu ličnost maksimalno osvijetlim kako bi Užičani, ali i čitav srpski etnos, shvatili o kakvoj osobi se radi – naglašava dr Ljiljana Kostić.
Pored toga što je najistaknutiji sledbenik djela Vuka Karadžića, Stojanović je i najzaslužniji što je očuvano „Miroslavljevo jevanđelje”, najveća relikvija srpskog naroda i najstarija sačuvana srpska knjiga s kraja 12. vijeka, koju su željeli da imaju u svom posjedu i Rusi – prije skoro dva vijeka, i Njemci – prije više od sedam decenija, tokom Drugog svjetskog rata.
Nakon završetka Velike škole, uz pomoć svog profesora Stojana Novakovića, Ljubomir Stojanović studira u Beču, Petrogradu, Lajpcigu i Berlinu, radeći uporedo u bibliotekama u Moskvi, Kijevu, Petrogradu i Pragu. Tokom svog plodnog naučnog rada priredio je i objavio sedam tomova „Vukove prepiske” i monografiju „Život i rad Vuka Karadžića”. Uvrstio je Vukove pjesme kao nezaobilazno štivo u školama, objavio tri knjige „Stari srpski natpisi i zapisi” i knjigu „Stare srpske povelje i pisma” gdje su saopšteni ćirilski dokumenti iz Dubrovačkog arhiva od kraja sedmog do sredine 16. vijeka. Bio je i najistaknutiji, i uspješan, borac protiv pokušaja Hrvata da proglase kako su Srbi preuzeli od njih jezik i ćirilično pismo, a ne oni od Srba.
• Smatrate da Narodna biblioteka u Užicu treba da nosi njegovo ime?
– Možete da zamislite, ona je nekada nosila ime Edvarda Kardelja! Okupila sam brojne Užičane u namjeri da od grada tražimo da bar Narodna biblioteka nosi ime ovog filologa, ministra prosvjete, osnivača Beogradskog univerziteta, najmlađeg člana Srpske kraljevske akademije i predsjednika Vlade Kraljevine Srbije 1905. godine, ali nadležni i dalje ćute. Računam da će promijeniti stav kada budu imali u rukama monografiju, i kada shvate o kome se radi – kaže dr Ljiljana Kostić koja ovog znamenitog Užičanina oslovljava sa „Moj Ljuba”!
Svetislav Tijanić